Το πυρηνικό δυστύχημα που στοίχισε και ίσως στοιχίζει ακόμα τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους, σηματοδότησε την αρχή του τέλους της Σοβιετικής Ένωσης έγινε ή μάλλον ξεκίνησε στις 26 Απριλίου του 1986, στον αντιδραστήρα αριθμός 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Σοβιετικής Ένωσης.
Σήμερα βρίσκεται σε εδάφη της Ουκρανίας. Το ατύχημα ήταν της τάξης του μέγιστου προβλεπόμενου ατυχήματος στην Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Γεγονότων, διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία.
Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου 2 από τους εργάτες του σταθμού. Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ως το 2004.
Επιπλέον, υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
Χάρτης της ευρύτερης περιοχής, με εμφαινόμενες τις πληγείσες εκτάσεις (κόκκινο: απαγορευμένη ζώνη, ανοιχτό κόκκινο: ζώνη μόνιμου ελέγχου, ροζ: ζώνη περιοδικού ελέγχου, κίτρινο: απροσδιόριστη ζώνη. πηγή: wikipedia
Η καταστροφή που προκάλεσε το ατύχημα φάνηκε από τις μετέπειτα συνέπειες του: ο χώρος εκκενώθηκε, έγινε μια μεγάλη διαρροή ραδιενέργειας, πολλοί άνθρωποι εκτέθηκαν σε ραδιενέργεια και εργάτες εγκατέλειψαν τον τόπο εργασίας τους.
Τα Μέσα Ενημέρωσης αργότερα αναφέρθηκαν στο περιστατικό ως μια καταστροφή ευρείας κλίμακας, αναφερόμενα σε αυτό ως πυρηνικό ατύχημα και επίσης εκτίμησαν ότι η ζημιά που προκλήθηκε στο Τσέρνομπιλ είχε καταστροφικές συνέπειες και για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Infographic από το Αθηναϊκό Πρακτορείο
Πως συνέβη το ατύχημα
Το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ προήλθε γενικά από μια σειρά γεγονότων η οποία περιλάμβανε μεταξύ άλλων μη προβλεπόμενους χειρισμούς και λάθη, τα οποία σε συνδυασμό με τον σχεδιασμό του αντιδραστήρα RBMK-1000, που χρησιμοποιούσε το εργοστάσιο, οδήγησαν στο ατύχημα.
Σύμφωνα με την επανεκτίμηση του ατυχήματος από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας που έγινε το 1992, το Πυρηνικό Ατύχημα στο Τσερνόμπιλ μπορεί να προκάλεσαν οι παρακάτω παράγοντες:
- Κάποια βλάβη στην αντλία ή κράτηση της αντλίας που πραγματοποιούσε την κυκλοφορία του ψυκτικού μέσου. Στο εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ το ψυκτικό μέσον ήταν ζέον ύδωρ.
- Ενδεχόμενη διαταραχή λειτουργίας της αντλίας ψύξης ή κένωσή της από ψυκτικό.
Τα δύο παραπάνω, σε συνδυασμό με τον πολύ μεγάλο και θετικό συντελεστή κενού που χαρακτηρίζει τον αντιδραστήρα RBMK-1000, είναι δυνατόν να οδήγησαν σε απότομη αύξηση της επίδρασης του συντελεστή κενού. Ο συντελεστής κενού εκφράζει την αύξηση της θερμικής ισχύος σε περίπτωση δημιουργίας κενού στον επιβραδυντή του αντιδραστήρα ή στη ροή του ψυκτικού. Στους RBMK-1000 ο συντελεστής αφορά στο ψυκτικό μέσο.
Επομένως μία αύξηση του συντελεστή κενού σε τέτοιον αντιδραστήρα μεταφράζεται ως δημιουργία κενού στη ροή του μέσου, που δημιουργεί μεγάλη στη θερμική ισχύ που παράγεται από την τρέχουσα πυρηνική δραστηριότητα.
Ο αντιδραστήρας RBMK-1000 έχει τη δυνατότητα να τροφοδοτείται με καύσιμο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του χωρίς διακοπή και η τροφοδότηση με καύσιμο γίνεται μέσα από τα κανάλια καυσίμου. Η βλάβη ενός καναλιού καυσίμου θα μπορούσε να αποτελέσει την αιτία μιας απότομης αύξησης στο κλάσμα κενού του ψυκτικού μέσου καθώς αυτό εισερχόταν στη ροή. Έτσι είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια τοπική αύξηση της δραστικότητας που θα ενεργοποιούσε φαινόμενο πολλαπλασιασμού της στο χώρο του πυρήνα του αντιδραστήρα.
Το ατύχημα συνέβη ξημερώματα του Σαββάτου στις 26 Απριλίου 1986. Εκείνη την ώρα στο εργοστάσιο βρίσκονταν περίπου 200 εργαζόμενοι των οποίων οι ενασχολήσεις σχετίζονταν με την ομαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων 1, 2 και 3, καθώς και με το πρόγραμμα ελέγχου που λάμβανε χώρα στον αντιδραστήρα 4, όπου και σημειώθηκε η έκρηξη.
Το Τσέρνομπιλ και η Ελλάδα
Το ραδιενεργό νέφος κινήθηκε τουλάχιστον 2500 χιλιόμετρα μακριά και μετά από μερικές ημέρες, κατέφτασε και στην Ελλάδα επηρεάζοντας κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία. Ο παρουσιαστής του δελτίου ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης εκείνης της ημέρας Κώστας Χούντας, ξεκίνησε το δελτίο ανακοινώνοντας την είδηση (δείτε στα 42 δευτερόλεπτα):
Δυστυχώ στην Ελλάα της δεκαετίας του 80 Τύπος, κυβέρνηση και ειδικοί προσπάθησαν να υποβαθμίσουν την απειλή για λόγους τόσο διπλωματικούς αλλά και για εσωτερική ηρεμία. Χαρακτηριστικά ο… Σωτήρης Τσιόδρας της εποχής, προϊστάμενος του αρμόδιου εργαστηρίου του «Δημόκριτου», Παναγιώτης Κρητίδης, επισήμαινε πως «η παραπληροφόρηση του τύπου» για το ατύχημα «δεν μας τιμά καθόλου σαν κοιτίδα του πολιτισμού, όπως αυτοαποκαλούμεθα, και σαν πατρίδα του Δημόκριτου, του πατέρα των ατόμων»
‘Η συνολική επιβάρυνση του πληθυσμού της χώρας μας από το πυρηνικό ατύχημα υπολογίζεται σε 8 περίπου μιλιρέμ’, εξηγεί την ίδια μέρα στο «Ριζοσπάστη» ο λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, πυρηνικός φυσικός-υγειοφυσικός, Λουκάς Σακελλίου σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ αφιέρωμα που έκανε ο «Ιός» της Ελευθεροτυπίας . ‘Η τιμή αυτή είναι πολύ μικρότερη και από την πιο απλή ακτινογραφία. Σαν μέτρο σύγκρισης θα σας έλεγα ότι η ποσότητα αυτή, ως προς τα πιθανά αποτελέσματα, ισοδυναμεί μ’ ένα αεροπορικό ταξίδι στην Αμερική και είναι πολύ μικρότερη από τον κίνδυνο που διατρέχει ένας καπνιστής που καπνίζει ένα τσιγάρο την ημέρα και μόνο από τη ραδιενέργεια του τσιγάρου’..».
«Στο «Βήμα» στις 11.5.86, πάλι, ο δόκτωρ ραδιοβιολογίας-ραδιογενετικής Λευτέρης Σιδέρης υπολογίζει με απόλυτη βεβαιότητα, ‘πάντα μέσα στα όρια του στατιστικού σφάλματος’, ότι οι συνέπειες του Τσερνόμπιλ στην Ελλάδα θα περιοριστούν σε ‘περίπου 19’ καρκίνους και ‘περίπου 6’ σοβαρές αλλοιώσεις σε νεογέννητα. Στο ίδιο φύλλο, άλλοι επιστήμονες καταφεύγουν σε γενικότερες αποφάνσεις. ‘Η ηθική της σημερινής κοινωνίας έχει αποδεχθεί, επιτρέπει το ριψοκίνδυνο σε όλες του τις εκφράσεις’, ξεκαθαρίζει ο Στέφανος Χαραλάμπους, καθηγητής στο ΑΠΘ, επιστρατεύοντας μια βολική αποστροφή του Μολιέρου: ‘Μισώ τις μικρόψυχες καρδιές που, από υπερβολική πρόβλεψη για τα επακόλουθα των πραγμάτων δεν τολμούν να επιχειρήσουν τίποτε…’»
Πάντως η ΕΡΤ αρκούσε. Προκλήθηκε πανικός στον ελληνικό πληθυσμό, συγκεκριμένα σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων, με τον κρατικό μηχανισμό να κάνει συστάσεις για αποφυγή του φρέσκου γάλακτος και το καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών από τις 5 Μαΐου και μετά.
Στην Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία, όπου χρόνια αργότερα ανιχνεύονταν ποσά ραδιενέργειας υψηλότερα του κανονικού, μετρήσεις που έγιναν το 1996 έδειξαν εκπομπές καισίου στα 65 κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο με το όριο επικινδυνότητας να βρίσκεται στα 5 κιλομπεκερέλ.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία δεν παρατηρήθηκε αύξηση στη συχνότητα της λευχαιμίας, εκτός από τη σπάνια βρεφική λευχαιμία, αλλά ούτε και στον καρκίνο του θυρεοειδούς.
Από την άλλη όμως υπολογίζεται από έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας ότι έγιναν περίπου 2.500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις πιθανές επιπτώσεις της ραδιενέργειας στο έμβρυο.
Επίσης, ιατρικοί κύκλοι αποδίδουν 1500 περιπτώσεις καρκίνου (τη δεκαετία 1986-1996) που δεν δικαιολογούνταν από το ιστορικό του ασθενούς, σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνόμπιλ.
Η πραγματικότητα και η καταστροφή σε αριθμούς για την Ελλάδα και τον πλανήτη
Η μεγαλύτερη ανθρωπογενής καταστροφή στην παγκόσμια ιστορία Ειδικότερα:
- 8,4 εκατομμύρια άνθρωποι τουλάχιστον εκτέθηκαν στο τοξικό νέφος
- 3.000 χρόνια θα πρέπει να περάσουν για να θεωρηθεί και πάλι κατοικήσιμη η περιοχή
- 350.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν το σημείο της έκρηξης, μετά από το ατύχημα.
- Ανάμεσά τους και το σύνολο των 47.500 κατοίκων της εργατούπολης Πρύπιατ
- 5 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν σήμερα σε περιοχές που θεωρούνται μολυσμένες
- 13 ημέρες χρειάστηκαν για να σβήσει ολοκληρωτικά η φωτιά
- 30 εργάτες πέθαναν από την έκρηξη ή από οξεία ασθένεια ακτινοβολίας, μέσα σε 4 μήνες
Από 9.000 έως…90.000 (σύμφωνα με την Greenpeace) οι θάνατοι που αποδίδονται ακόμη και σήμερα στο Tσερνόμπιλ, που η ραδιενέργεια του οποίου εκλύθηκε ήταν 200 φορές μεγαλύτερη από τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου